Use este identificador para citar ou linkar para este item: http://ri.ufmt.br/handle/1/3533
Tipo documento: Tese
Título: O tecido climático na migração de mulheres do Haiti : o velado e o vazado
Autor(es): Amorim, Denize Aparecida Rodrigues de
Orientador(a): Sato, Michele Tomoko
Membro da Banca: Sato, Michele Tomoko
Membro da Banca: Alonso, Kátia Morosov
Membro da Banca: Oliveira, Bárbara Cortella Pereira de
Membro da Banca: Souza, Cássia Fabiane dos Santos
Membro da Banca: Marcomin, Fátima Elizabeti
Resumo : Minha pesquisa mirou na interpretação de um enorme tecido do clima, que revela as tramas humanas que provocaram e ainda provocam os desastres e as migrações, na tecitura dos labirintos das migrantes haitianas em Cuiabá-MT. Assim, meus objetivos foram de buscar compreender de que maneira a crise climática é concebida pelas migrantes; como esta crise se entrelaça com a dimensão cultural, econômica e, mais persistentemente, com as relações de gênero. No horizonte da arte têxtil, desejo ainda contribuir com a construção de políticas públicas migratórias que considerem a educação como essência ao bem-estar da população migrante. Para isso, a Educação Ambiental que promova a inclusão imprescindível das mulheres e crianças pode contribuir para a promoção dos Direitos Humanos e da Terra. Parti da hipótese que elas são migrantes climáticas e na tecitura da interpretação dos resultados apresento alguns elementos neste sentido. Na pesquisa, além de algumas considerações femininas, busquei também compreender se elas conhecem os efeitos decorrentes daquele terremoto ocorrido no seu país, que potencializou a aridez econômica, social, ambiental e cultural, e busco relacionálos com os fluxos migratórios. Princípios (valores), reflexão (conceitos) e ação (metodologia) se unem na travessia investigativa por intermédio da Fenomenologia, aqui em especial à Cartografia do Imaginário. Assim, bordadas conjuntamente numa meada colorida entre o axioma, episteme e práxis, o elemento terra foi a metáfora para interpretar a crise climática, seus desastres, as histórias do Haiti e o fluxo migratório das mulheres ao Brasil – que hoje enfrenta também uma crise política de perdas em todos os sentidos. Há algo velado nas suas narrativas sobre os motivos da migração, que se traduz uniformemente com a mesma resposta, que nos ajudou a compreender sua vinda para o Brasil; e apontamos também as vulnerabilidades a que estão expostas. De início, as respostas pareciam uma cortina que esconde o interior, mas que de tempos em tempos é exposta por alguma brisa ou ventania. Embora o sentimento de gratidão esteja presente na acolhida à nova morada, explicita-se também uma querença de retornar ao Haiti – não ao mesmo país, mas com esperanças de que podem construir uma nova Nação. Existem também os desejos de construir a nova morada com outros bordados e cores que estão a favor da vida, da democracia e da felicidade. Compreendi que na tecitura da política de migração, as mulheres devem ser ouvidas de maneira categórica e que os processos educativos devem incluir a pauta climática como condição essencial para a Justiça Climática.
Resumo em lingua estrangeira: REZIME: Rechèch mwen an te konsantre sou entèprete divès relasyon nan pwoblem klima ki revele relasyon imen ki te lakòz e ki toujou lakòz dezas ak migrasyon, e ki, ki vin bay labirent imigran ayisyen yo nan Cuiabá-MT. Se konsa, objektif mwen yo, mwen te eseye konprann ki jan kriz klimatik imigran yo vin pran nesans; ki jan kriz sa a mare ak relasyon kiltirèl, ekonomik epi relasyon fanm ak gason. Sou menm orizon sa a, mwen te vle kontribye nan politik migrasyon piblik ki konsidere edikasyon kòm esansyèl nan byennèt popilasyon migran an. Pou sa ka fèt, se pou edikasyon anviwònman ka ankouraje esansyèlman, enklizyon fanm ak timoun yo, se pou li ede ak ankouraje dwa moun nan peyi a. Mwen fè soti kòm ipotèz ke yo se imigran klimatik e mwen prezante e entèprete kèk eleman nan sans sa. Nan rechèch la, mwen ajoute anplis kèk konsiderasyon sou fanm, mwen te chache konprann tou, si yo te konnen efè tranbleman tè sa a ki te fèt nan peyi yo a, ki ogmante pwoblem ekonomik, sosyal, anviwònman ak kiltirèl, e mwen eseye konekte yo nan rezo migrasyon. Prensip (valè), refleksyon (konsèp) ak aksyon (metodoloji) vini ansanm nan vwayaj la nan envestigasyon e nan Fenomenoloji a, isit la an patikilye nan kartografi a, nan imajinasyon. Se konsa nou bwode ansanm yon fil ki gen koulè aksyom, epistèm ak prasis, eleman latè a te metafoze pou entèprete kriz klima a, katastwòf yo, istwa yo, ede nou konprann rezo migrasyon fanm Ayisyèn nan Brezil. - Epi y’ap fè fas ak yon kriz politik jodi a nan tout direksyon. Gen yon bagay ki bouche je yo sou rezo migrasyon an, ki te ede nou konprann vini fanm sa yo Brezil; epi ki rapòte nou tou kijan yo frajil e ekspoze. Nan yon premye fwa, repons yo te sanble pat klè enteryèman, men apre yon ti van espwa vin vante ak yon ti klète vinn parèt, santiman rekonesans la prezan pandan y’ap akeyi yo nan nouvo kay ,yo gen tou dezi pou retounen an Ayiti -men pa menm jan yo te kite peyi a, men avèk espwa ke yo ka bati yon nouvo nasyon ak nouvo kay pou yo pentirel’ ak koulè demokrasi ki fe yo plezi,. Mwen te konprann relasyon politik migrasyon fanm yo dwe tande kategorikman e ke pwosesis edikasyon dwe gen ladan ajanda klima a kòm yon kondisyon esansyèl pou jistis.
ABSTRACT: My research focused on the interpretation of a large climate fabric, which reveals the human plots that caused and still cause disasters and migrations, in the weave of the labyrinths of Haitian migrants in Cuiabá-MT. My objectives were to try to understand how the climate crisis is conceived by migrants: How this crisis intertwines with the cultural and economic dimension, and, specifically, with gender relations. On the horizon of textile art, I also wish to contribute to the construction of migratory public policies that consider education as essential to the well-being of the migrant population. For this, Environmental Education that promotes the fundamental inclusion of women and children can contribute to the promotion of Human and Land Rights. I started from the hypothesis that they are climatic migrants, and from the interpretation of the results, I present some elements in this sense. In the research, in addition to some feminine considerations, I also sought to understand if they know the effects of that earthquake that occurred in their country, which increased the economic, social, environmental, and cultural aridity, and I try to relate them to migratory flows. Principles (values), reflection (concepts), and action (methodology) are united in the investigative journey through Phenomenology, especially in Imaginary Cartography. Thus, embroidered together in a colorful thread between the axiom, episteme, and praxis, the land element was the metaphor for interpreting the climate crisis, its disasters, the stories of Haiti and the migratory flow of women to Brazil - which today also faces a political crisis of losses in all directions. There is something veiled in their narratives about their reasons for migrating, which translates uniformly with the same answer, which helped me to understand their travel to Brazil. And also, I point out the vulnerabilities to which they are exposed. At first, their answers seemed a curtain, hiding the interior and is exposed from time to time by a breeze or wind. Although the feeling of gratitude is present in welcoming the new home, there is also a desire to return to Haiti - not to the same country, but with hopes that they can build a new Nation. There are also desires to build a new home with other embroidery and colors that are in favor of life, democracy, and happiness. I understood that when weaving the migration policy, women must be heard categorically and that educational processes must include the climate agenda as an essential condition for Climate Justice.
Palavra-chave: Educação ambiental
Migração climática
Mulheres haitianas
Justiça climática
Cartografia do imaginário
Palavra-chave em lingua estrangeira: Edikasyon anviwònman an
Migrasyon klimaa
Fanm ayisyen
Jistis klimatik
Kat imajinasyon an
CNPq: CNPQ::CIENCIAS HUMANAS::EDUCACAO
Idioma: por
País: Brasil
Instituição: Universidade Federal de Mato Grosso
Sigla da instituição: UFMT CUC - Cuiabá
Departamento: Instituto de Educação (IE)
Programa: Programa de Pós-Graduação em Educação
Referência: AMORIM, Denize Aparecida Rodrigues de. O tecido climático na migração de mulheres do Haiti: o velado e o vazado. 2020. 242 f. Tese (Doutorado em Educação) - Universidade Federal de Mato Grosso, Instituto de Educação, Cuiabá, 2020.
Tipo de acesso: Acesso Aberto
URI: http://ri.ufmt.br/handle/1/3533
Data defesa documento: 11-Dec-2020
Aparece na(s) coleção(ções):CUC - IE - PPGE - Teses de doutorado

Arquivos deste item:
Arquivo Descrição TamanhoFormato 
TESE_2020_Denize Aparecida Rodrigues de Amorim.pdf7.45 MBAdobe PDFVer/Abrir


Os itens no repositório estão protegidos por copyright, com todos os direitos reservados, salvo quando é indicado o contrário.